Χωροταξικό Χάος

       (Ημερομηνία Αρθρου: Σεπτέμβριος 2024)

Χωροταξικό Χάος

Τα κατάφεραν οι πολιτικοί που κυβέρνησαν και κυβερνάν τον τόπο μας, αυτοί που κατέστρεψαν την νεοκλασική ομορφιά των ελληνικών πόλεων, αυτοί που μας καταδίκασαν να περπατάμε σε στενά και σπασμένα πεζοδρόμια, αυτοί που δημιούργησαν ένα  άσχημο οικιστικό περιβάλλον σε μια από τις ωραιότερες χώρες του κόσμου! Να, έρχονται πάλι σήμερα με τις ίδιες νοοτροπίες και τις ίδιες μεθόδους και καταστρέφουν με ευρωπαϊκά χρήματα και ηλεκτρονικές, αυτή τη φορά, ταχύτητες την ομορφιά των ελληνικών νησιών, στο βωμό του εφήμερου κέρδους.

Ημέρες καλοκαιριού του 2024 και όσοι επισκέπτες έρχονται στα απαράμιλλης ομορφιάς ελληνικά νησιά βλέπουν τις μπουλντόζες της κερδοσκοπίας να ισοπεδώνουν εδώ κι εκεί σχεδόν κάθε τι ωραίο έχουν δημιουργήσει διαχρονικά η φύση κι ο πολιτισμός!  Η χωροταξική αναρχία βασιλεύει!

Aνεπανάληπτης  αρχιτεκτονικής αξίας παραδοσιακοί οικισμοί κακοποιούνται και περικυκλώνονται από ακαλαίσθητους τεράστιους μπετονένιους όγκους, νέες οικοδομές εμβολίζουν ανεμόμυλους και θάβουν αιγαιοπελαγίτικα εκκλησάκια, ρέματα μπαζώνονται και γίνονται ποταμίσιοι δρόμοι, αιώνια βράχια στις ακτογραμμές συνθλίβονται για να ανοιχτούν γέφυρες διέλευσης ανώνυμων κι επώνυμων κερδοσκόπων.

Η ανάπτυξη της προχειρότητας καλπάζει στα ελληνικά τουριστικά νησιά. Το  αλαλούμ χρήσεων γης δεν περιγράφεται. Airbnb  δωμάτια και ξενοδοχεία   φυτρώνουν παντού, δίπλα σε σπαρτά, δίπλα σε μάντρες οικοδομών, δίπλα σε χώρους ενοικίασης αυτοκινήτων, δίπλα σε υπαίθριες αποθήκες, δίπλα σε εστιατόρια και νυχτερινά  κέντρα διασκέδασης σε απόσταση αναπνοής από τα πολιτιστικά μνημεία που με κόπο έχτισαν οι προγονοί μας. Η αιγαιοπελαγίτικη φυσιογνωμία και αυθεντική ομορφιά των ελληνικών νησιών, που τα έκαναν τουριστικά γνωστά στον κόσμο όλο, εμπορευματοποιείται βάναυσα και χάνεται για πάντα.

Ταλαίπωροι τουρίστες περπατάνε σε κεντρικούς δρόμους γνωστών τουριστικών προορισμών ανάμεσα σε «γουρούνες», μηχανάκια, πούλμαν, φορτηγά, χωρίς ούτε ένα μικρό πεζοδρόμιο, για να μπορούν με ασφάλεια να ξαποστάσουν.  Νέοι δρόμοι κερδοσκοπίας διανοίγονται παράνομα εδώ κι εκεί στις εκτός σχεδίου περιοχές κι όλοι τρέχουν να περιτοιχίσουν σύριζα στους δρόμους αυτούς τα μεγάλα τους  προς δόμηση αγροκτήματα, χωρίς να αφήνουν ούτε σπιθαμή γης για πεζοδρόμια και πρασιές, ώστε να περπατάνε οι γενιές που έρχονται. Ένα ποτηράκι αλκοόλ είναι το μόνο που σε κάνει να μη βλέπεις τη χωροταξική αναρχία και ασχήμια γύρω σου.

Η παρανομία θριαμβεύει. Παράνομα νταμάρια, παράνομες εκσκαφές, παράνομες χωματερές, παράνομες γεωτρήσεις, παράνομα έργα στους αιγιαλούς, παράνομες πισίνες,  παράνομες οικοδομικές άδειες.  Χιλιάδες αυθαίρετα κτίσματα φυτρώνουν στα προστατευόμενα – υποτίθεται με προεδρικά  διατάγματα – ελληνικά νησιά και στη συνέχεια νομιμοποιούνται. Υπέροχοι κάμποι μετατρέπονται σε κάμπους εκτός σχεδίου διωρόφων, χωρίς καμία πρόβλεψη για κοινόχρηστους χώρους, δρόμους, πεζοδρόμια  και υποδομές. Τοπικές πολεοδομικές ρυθμίσεις  που προστάτευαν τα νησιά αναιρούνται με γενικότερες προσχηματικές και  ¨υπόσκαφες¨  διατάξεις με στόχο την  αύξηση εμπορεύσιμων  συντελεστών δόμησης.

Η «πράσινη ανάπτυξη» επιστρατεύεται κι αυτή για να ενισχύσει την οικιστική κερδοσκοπία εντός και εκτός οικισμών και πόλεων. Επιδοτούμενα φωτοβολταϊκά πάνελς φυτρώνουν άναρχα εδώ κι εκεί στα χωράφια, αγκαλιά με ντομάτες κι αγγούρια, σε καθεστώς απόλυτης χωροταξικής ασυδοσίας. Ανεμογεννήτριες-τέρατα τοποθετούνται σε πανέμορφες ιδιαιτέρου φυσικού κάλους κορυφογραμμές, χωρίς καμία διαβούλευση και κανένα εθνικό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό. Υπουργοί μοιράζουν ξεδιάντροπα στους επιτήδειους επιπλέον ορόφους δόμησης στις πόλεις σαν πράσινα αντισταθμιστικά δωράκια, αν βάλουν, λέει,… λουλούδια στις ταράτσες των κτηρίων τους!

Όμορφες παραλίες και τεράστιες νησιωτικές παράκτιες περιοχές παραχωρούνται στρατηγικά με κυβερνητικά φιρμάνια, για αποκλειστική χρήση σε ανώνυμες εταιρείες πλούσιων επιχειρηματιών. Πελώριοι τοίχοι, σκυλιά, μπράβοι και υπουργικές υπογραφές απαγορεύουν σε Έλληνες και ξένους πολίτες την χωρίς χρήμα, ελεύθερη πρόσβαση  στις άλλοτε ανέμελες αυτές παραλίες του Αιγαίου.

Ο κακόμοιρος ο Johann, που με τις οικονομίες μιας ζωής αγόρασε μια εξοχική κατοικία σε μια πλαγιά σε ένα ελληνικό νησί, βλέπει με απόγνωση ένα υπαίθριο ντίσκο-μπαρ με κόκκινα και πράσινα φώτα, που λαμπυρίζουν μέσα στη νύχτα να προβάλλει στον απέναντι από το σπίτι του λόφο και τα μπάσα από την εκκωφαντική μουσική να εισβάλλουν στα μεγάλα του αυτιά.

Τρέχει ο ταλαίπωρος, ο Johann με τον μεταφραστή δικηγόρο του να προασπίσει την υγεία των αυτιών του και να καταγγείλει όλα αυτά στο δήμαρχο και τον αστυνόμο του νησιού κι αυτοί τον κοιτάνε σαν ξένο αφελή, που δεν έχει ακόμα καταλάβει ότι στην Ελλάδα κανένας νόμος δεν εφαρμόζεται όταν έχεις αρκετό χρήμα.

Η αποκάλυψη μεγάλου κυκλώματος εκατοντάδων εκβιαστών υπαλλήλων στις υπηρεσίες ελέγχων δόμησης και νομιμότητας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στην Αττική και στα τουριστικά νησιά δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για το μέγεθος της διαφθοράς στη χώρα που ζούμε.

Τα ντεσιμπέλ της κερδοσκοπίας ηχούν ανενόχλητα στις τουριστικές περιοχές της χώρας. Ελάχιστοι ενδιαφέρονται να προστατεύσουν τη φυσική και πολιτιστική ομορφιά και τους κοινόχρηστους χώρους μας και να εφαρμόσουν τους νόμους στα ελληνικά νησιά. Η ρήση του λογοτέχνη και δημοσιογράφου Εμμανουήλ Ροϊδη τον 19ο αιώνα, ότι:  « Είς νόμος απαιτείται εις αυτήν την χώρα, ο οποίος να επιτάσσει την εφαρμογή όλων των υπολοίπων νόμων.», γίνεται σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ.

«Αρμόδιοι» Υπουργοί, Βουλευτές, Περιφερειάρχες, Δήμαρχοι, Δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι του Τεχνικού Επιμελητηρίου, υπάλληλοι πολεοδομικών γραφείων, αστυνομικοί διοικητές, μέλη αρχιτεκτονικών επιτροπών, που θα προστάτευαν – υποτίθεται – τα ελληνικά νησιά, σιωπούν και κάνουν πως δεν βλέπουν εξόφθαλμες παρανομίες δόμησης και καταπατήσεις δημόσιων χώρων, που καταγγέλλουν οργανώσεις και απλοί πολίτες

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος είναι σήμερα το  μεγαλύτερο  ηλεκτρονικό συμβολαιογραφείο αυθαίρετων κτισμάτων στον κόσμο όλο. Τα προσωπικά δήθεν δεδομένα επιστρατεύονται  για να προστατεύονται οι  παρανομούντες σε καθεστώς απόλυτης αδιαφάνειας. Το ξέπλυμα παρανομιών δόμησης είναι η  πλέον προσφιλής διαχρονική νομοθετική απασχόληση όσων περνάν από τα κυβερνητικά έδρανα της χώρας.

Ο νόμος 3894/2010 περί στρατηγικών επενδύσεων, που δημιουργήθηκε για να απλοποιήσει τις διαδικασίες ίδρυσης και λειτουργίας επιχειρήσεων καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας για την άμυνα της χώρας, κατάντησε κι αυτός νομοθετικό real estate εργαλείο παράκαμψης πολεοδομικών διατάξεων, ώστε ξένες και ντόπιες ανώνυμες κερδοσκοπικές εταιρείες να οικειοποιούνται δημόσιες παραλίες και τεράστιες παραλιακές εκτάσεις. Αυτόνομα τουριστικά κρατίδια, «γκέτο πλούσιων», δημιουργούνται στα ελληνικά νησιά, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών.

Τα τελευταία πέντε χρόνια συντελείται στη χώρα μας, με προωθητικό   όχημα την  fast track  με δανεικά χρήματα  ανάπτυξη της πρόσκαιρης κερδοσκοπίας,  η μεγαλύτερη γενοκτονία έργων τέχνης της φύσης και του πολιτισμού και υποβάθμιση του περιβάλλοντος, στη διάρκεια της ιστορίας του ελληνικού έθνους. Κάθε μέρα, κάθε ώρα που περνάει, δορυφόροι και γεράκια, γλάροι και μέλισσες, βλέπουν με έκπληξη  όγκους από μπετό να απλώνονται   με τον πιο άναρχο τρόπο στο κορμί των ελληνικών νησιών.

Οι αποφάσεις της Δικαιοσύνης  που δημιουργούν συνταγματικά αναχώματα στο real estate αυτό πάρτι εκμετάλλευσης των τουριστικών προοπτικών της χώρας, είναι κόκκινο πανί για τους αρμόδιους περί τα οικιστικά Υπουργούς. Μια τεράστια νομοθετική εκστρατεία διευκόλυνσης επιτήδειων, που προσπαθεί να ακυρώσει και να παρακάμψει ευνοϊκές για το περιβάλλον αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων, βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η καθιέρωση του πολεοδομικού μετα-χρονισμού , δηλαδή η θεσμοθέτηση  χρονικής περιόδου χάριτος ώστε να χτίζουν οι επιτήδειοι πριν την εφαρμογή τυχόν δυσμενών για αυτούς νέων  πολεοδομικών διατάξεων, η μαζική κατάργηση φιλικών προς το περιβάλλον, από την εποχή της μεταπολίτευσης νόμων και εγκυκλίων και η διαχρονική συγκάλυψη της περί τα οικιστικά διαφθοράς, με συνεχείς νομιμοποιήσεις αυθαίρετων, είναι μερικές από τις νέες νομοθετικές μεθοδεύσεις εξυπηρέτησης συμφερόντων που  ακυρώνουν στην πράξη κάθε έννοια μελλοντικού χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα μας.

Η χωροταξική υποκρισία επιστρατεύεται. Οι απευθείας αναθέσεις χωροταξικών μελετών σε όλη τη χώρα, με χρηματοδότηση 240 εκ. ευρώ  από το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης, που σε «εποχές Αντώνη Τρίτση» θα θεωρείτο «μάννα εξ ουρανού», για την πολεοδομική ανασυγκρότηση της χώρας, στη σημερινή πολιτική συγκυρία αναδεικνύεται ότι δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια αγωνιώδης προσπάθεια  περί την εξουσία  κερδοσκόπων για την παράκαμψη ευνοϊκών για το περιβάλλον αποφάσεων του ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου της Χώρας, πράγμα που αποδεικνύεται από μια σειρά νομοθετικές πρωτοβουλίες όπως:

Η αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τις τοπικές κοινωνίες και δημάρχους, ώστε να μην μπορούν να φέρουν αντιρρήσεις στην παρά φύση παράδοση των τουριστικών προοπτικών του τόπου τους σε ντόπιες και  ξένες ανώνυμες εταιρείες. (Ν. 4759/2020).

Η απαξίωση ήδη ολοκληρωμένων χωροταξικών μελετών, που οι προτάσεις τους δεν ήταν αρεστές σε real estate συμφέροντα  (Χωροταξική μελέτη ΕΜΠ, για την Ίο).

Οι κατά συρροή χαρακτηρισμοί επιχειρήσεων ως στρατηγικών για  να προλάβουν οι ημέτεροι επιτήδειοι να προχωρήσουν στην τουριστική εκμετάλλευση των νησιών, πριν από την εκπόνηση οιουδήποτε τοπικού χωροταξικού σχεδιασμού. (ΑΠ.49,50,51 ΔΕΣΕ, ΦΕΚ Β,2952/2020).

Οι επίσημες απόψεις του προέδρου του ΤΕΕ, και η απροκάλυπτη επίθεσή του κατά της Απόφασης Α.176/2023 του ΣτΕ, ώστε να προλάβουν να χτιστούν τυφλά οικόπεδα, χωρίς πρόσβαση σε δημόσιο δρόμο, παρά τις δραματικές εικόνες της φωτιάς    στο Μάτι και αλλού, δεν είναι απλώς ενδείξεις, αλλά  σαφείς αποδείξεις ότι οι προς εκπόνηση χωροταξικές μελέτες, που έχει αναλάβει, κεκλεισμένων των θυρών, με πακτωλούς ευρωπαϊκών χρημάτων, να διαχειριστεί το ίδιο το ΤΕΕ, δεν ήθελαν εκπονηθεί  για την προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής μας αλλά για να αυξήσουν τη «φέρουσα ικανότητα» κερδοφορίας επιλεγμένων real estate επιχειρηματιών.

Ώρα μηδέν

Η «φέρουσα ανικανότητα» των πολιτικών υπεύθυνων να διαχειριστούν οργανωμένα και έντιμα τα οικιστικά μας θέματα στα ελληνικά νησιά  προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, σε εποχές μάλιστα έντονης παγκόσμιας τουριστικής ανάπτυξης, είναι πλέον εμφανής, από κάθε νηφάλιο ξένο και Έλληνα τουρίστα επισκέπτη. Είναι προφανές ότι ο ελληνικός χώρος έχει αφεθεί στα χέρια της ανεξέλεγκτης κερδοσκοπίας και κινδυνεύει άμεσα.

Η Ελλάδα και ιδιαίτερα η περιφέρεια  Νοτίου Αιγαίου είναι επείγον να ενταχθεί  από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ και της EUROPA NOSTRA  στα  πλέον απειλούμενα στον κόσμο  τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους που κινδυνεύουν άμεσα από ανεξέλεγκτες κερδοσκοπικές δραστηριότητες. Διεθνείς οργανώσεις, όπως το ICOMOS, που είναι ο επίσημος τεχνικός σύμβουλος της UNESCO, θα πρέπει ήδη να λάβουν πρωτοβουλίες για την προστασία και ανάκτηση της θέας πολλών ελληνικών μνημείων και τοποθεσιών.

Κάθε επιδότηση με ευρωπαϊκά χρήματα επιτήδειων, που με τις μελέτες και τα δήθεν αναπτυξιακά τους έργα εμπορεύονται και καταστρέφουν το ελληνικό περιβάλλον πρέπει να σταματήσει. Η ιδιωτικοποίηση και εκποίηση των παραλιών των ελληνικών νησιών δεν μπορεί να συνεχιστεί. Οι χωροταξικές μελέτες για την πολεοδομική ανασυγκρότηση του ελληνικού χώρου πρέπει να επαναπροσδιοριστούν, με πρώτο στάδιο εκπόνησης των μελετών αυτών, την καθιέρωση ζωνών προστασίας της θέας των μνημείων, των τοπίων ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και των παραδοσιακών οικισμών της χώρας

Η παραίτηση του Υπουργού Περιβάλλοντος, του Προέδρου του ΤΕΕ κι όλων εκείνων στις κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες δόμησης, που αποδείχτηκαν μη ικανοί να διαχειριστούν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου τα οικιστικά μας θέματα και εξαιρετικά ικανοί να παραχωρούν  προς εκμετάλλευση τους τελευταίους κοινόχρηστους χώρους και παραλίες μας, είναι πλέον απαραίτητη προϋπόθεση για την εξυγίανση των οικιστικών μας θεμάτων.

Η ανοχή μας σε αυτό το απεχθές εμπόριο, χρημάτων και ψήφων  με αντάλλαγμα παροχή δικαιωμάτων δόμησης σε βάρος της ποιότητας της ζωής μας, έχει εξαντληθεί. Τα επικοινωνιακά συνέδρια με γραβάτες για το οικιστικό μέλλον του τόπου μας δεν πείθουν πλέον κανένα.

Η δημιουργία μιας νέας υπό κοινωνικό έλεγχο ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ διαχείρισης των οικιστικών μας θεμάτων, απαλλαγμένης από τα ρουσφέτια και το πολιτικό κόστος, με πρωτοβουλία και ενεργό συμμετοχή όλων των πολιτικών κομμάτων, των περιβαλλοντικών οργανώσεων, των δικαστικών αρχών και των ενεργών πολιτών, αποτελεί πλέον εθνική ανάγκη, για να σωθεί ότι έχει απομείνει από την ομορφιά και αξιοπρέπεια του ελληνικού χώρου.

Νίκος Τσεμάνης, πολιτικός μηχανικός, Dipl. Ing ETH Ζυρίχης