(Ημερομηνία Αρθρου: Νοέμβριος 2022)
Η φέρουσα ανικανότητα της πολιτείας
Τις ημέρες αυτές ολοκληρώνονται οι αναθέσεις των χωροταξικών μελετών ειδικών πολεοδομικών σχεδίων για δεκάδες οικισμούς που περιλαμβάνουν τους πλέον γνωστούς τουριστικούς προορισμούς της χώρας. Το έργο χρηματοδοτείται με ένα σχεδόν δισεκατομμύριο Ευρώ από το ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ και το διαχειρίζεται και επιβλέπει το υπουργείο Χωροταξίας σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος.
Θα έπρεπε όλοι να χαιρόμαστε που τελικά μετά από τις πολλές ατελέσφορες προσπάθειες μια νέα επιχείρησή πολεοδομικής ανασυγκρότησης ξεκινά στη χώρα μας.
Δυστυχώς η χαρά μας αυτή αναιρείται από μια σειρά κυβερνητικέςνομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν προφανή στόχο την fasttrack εξυπηρέτηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων δόμησης σε βάρος κάθε χωροταξικών επιλογών προστασίας του περιβάλλοντος και της ποιότητας της ζωής μας. Οι νομοθετικές αυτές πρωτοβουλίες είναι:
Οι εσπευσμένες πριν την εκπόνηση των χωροταξικών μελετών fast track παραχωρήσεις προς αποκλειστική τουριστική εκμετάλλευση τεράστιων εκτάσεων του νησιωτικού χώρου με το νομοθετικό εφεύρημα του Ν3895/2010 περί ¨στρατηγικών επενδύσεων εθνικής σκοπιμότητας¨ κατά παράβαση σημαντικών αποφάσεων του ΣτΕ και των Ευρωπαϊκών δικαστηρίων. ( ΦΕΚ 2952/17-2-2020 )
Η μεταφορά όλων των χωροταξικών αρμοδιοτήτων σε ένα υπουργικό όργανο, το ΚΕΣΥΠΩΘΑ αποκλείοντας με τον τρόπο αυτό τους δημάρχους και τις τοπικές κοινωνίες από την μέχρι σήμερα κατοχυρωμένη συμμετοχή τους στη λήψη χωροταξικών αποφάσεων για το μέλλον του τόπου τους.( Ν.4759/2020)
Η κατάργηση κάθε ουσιαστικού ελέγχου των οικοδομικών αδειών δόμησης από τα αρμόδια πολεοδομικά γραφεία και η μεταβίβαση της ευθύνης αυτής της πολιτείας στις πλάτες ανυποψίαστων νέων ιδιωτών μηχανικών που εκ των πραγμάτων είναι αδύνατον να έχουν την δυνατότητα ερμηνείας της δαιδαλώδους πολεοδομικής νομοθεσίας.
Η διαρκής νομοθετική προστασία αυθαιρέτων κτισμάτων (από τον Ν. 4178/13 έως τον 4759/20)ακόμα και σε αιγιαλούς, δάση και κοινόχρηστους χώρους.(Βουλή 4-11-2022)
Hπροκλητική απόκρυψη στοιχείων των δηλώσεων καταγραφής αυθαιρέτων με την επίκληση προστασίας προσωπικών δεδομένων. Αλήθεια από πότε η παρανομία του καθενός είναι επτασφράγιστο από την πολιτεία προσωπικό δεδομένο. (Έγγραφο ΤΕΕ 18647/2022).
Η καταγραφή αυτών και άλλων πολλών νομοθετικών πρωτοβουλιών που τροποποιούν και καταργούν νόμους που προστάτευαν μέχρι σήμερα το περιβάλλον της χώρας μας δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια άνευ προηγουμένου επιχείρηση συγκάλυψης παρανομιών δόμησης προς εξυπηρέτηση συμφερόντων.
Η επιχείρηση αυτή,¨Χρήμα Υπεράνω Νόμων¨, έχει ήδη μετατρέψει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος ( ΤΕΕ) σε ηλεκτρονικό συμβολαιογραφείο νομιμοποίησης αυθαιρέτων και την ελληνική βουλή σε πλυντήριο παρανόμων πράξεων δόμησης δυναμιτίζοντας ουσιαστικά κάθε έννοια χωροταξικού σχεδιασμού.
Στα πλαίσια αυτών των νομοθετικών εξελίξεων που διέπει τα οικιστικά θέματα του τόπου μας ο ισχυρισμός ότι οι χωροταξικές μελέτες ειδικών πολεοδομικών σχεδίων που ανατίθενται μαζικά σήμερα και προβάλλονται σαν επιχείρηση πολεοδομικής ανασυγκρότησης θα βάλουν τάξη στην αταξία που διέπει την οικιστική ανάπτυξη της χώρας μας καθίσταται προσχηματική.
Κατ΄αρχήν είναι αδύνατον υπεύθυνοι τεχνοκράτες να ισχυρίζονται ότι είναι δυνατόν εντός ολίγων μηνών, ( χρόνος που απαιτείται να μελετηθεί μια απλή οικοδομική άδεια), να συνταχθούν χωροταξικές μελέτες που θα καθορίσουν το οικιστικό μέλλον περιοχών που αποτελούν μάλιστα τα προπύργια των τουριστικών προοπτικών της χώρας μας χωρίς ούτε καν να έχει ολοκληρωθεί το εθνικό κτηματολόγιο και οι δασικοί χάρτεςστις υπό μελέτη περιοχές.
Στη συνέχεια η συζήτηση περί φέρουσας ικανότητας δόμησης νησιωτικών κυρίως περιοχών που αποτελούν αυτοτελείς γεωγραφικές ενότητες είναι προσχηματική καθότι δεν υπεισέρχεται επί της ουσίας αλλά επικεντρώνεται απλά και μόνο σε τεχνικές πτυχές υποδομών όπως φως, νερό, τηλέφωνο, μεταφορές.
Έχει σήμερα με τα νέα τεχνολογικά δεδομένα αποδειχθεί ότι η εξασφάλιση των ενεργειακών πόρων και αγαθών για την κάλυψη των αναγκών διαβίωσης κατοίκων και τουριστών μιας ανά τον κόσμο περιοχής είναι εφικτή αν βεβαίως διαθέτεις τα αναλογούντα χρήματα. Το Μανχάταν με έκταση μικρότερη από αυτή της Σίφνου( 73,94 Km2) στεγάζει 1,5 εκ. κατοίκους. Ένας ουρανοξύστης που κατευθύνεται προς το φεγγάρι μπορεί να χωρέσει και στεγάσει όλους τους τουρίστες που επισκέπτονται κάθε χρόνο την Σαντορίνη.
Ο προσδιορισμός της φέρουσας ικανότητας δόμησης ενός τόπου ο χαρακτηρισμός της οποίας θεωρήθηκε συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας από το Συμβούλιο Επικράτειας δεν αφορά τεχνικά μεγέθη αλλά είναι στην ουσία ο προσδιορισμός των ορίων εκμετάλλευσης των φυσικών και πολιτιστικών πόρων ενός τόπου πέραν των οποίων οι υπέρμετρες επιχειρηματικές δράσεις οικονομικής κερδοφορίας εγκυμονούν τεράστιους κινδύνους για την φυσική, πολιτιστική, ιστορική και εθνική φυσιογνωμία του τόπου αυτού και για την ποιότητα ζωής των κατοίκων του.
Το έργο προσδιορισμού της φέρουσας ικανότητας ανάπτυξης ενός τόπου είναι υψηλών ηθικών και πολιτιστικών απαιτήσεων και είναι αφέλεια να πιστεύει κανείς ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί από την μονοκομματική κυβέρνηση μια χώρας που ακόμα δεν τολμά να ξεχωρίσει την αγροτική από την οικιστική της γη,που ανέχεται και νομιμοποιεί την κατασκευή 1.642.483 νεόχτιστων αυθαίρετων κτισμάτων στον ελληνικό χώρο και θρέφεται από πρόστιμα και έσοδα συγκάλυψης παρανομιών δόμησης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν αλέκτωρ λαλήσει περί φέρουσας ικανότητας και χωροταξικής αναδιάρθρωσης του τόπου κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης, μέλη της διυπουργικής επιτροπής (ΔΕΣΕ) ,τρέχουν να προλάβουν να εντάξουν στο Ν 3895/2010 περί στρατηγικών επενδύσεων σαν ¨έργα ύψιστης στρατηγικής εθνικής σκοπιμότητας (ούτε η παραγωγή Bayraktarνα ήταν) επιχειρηματικά σχέδιαανωνύμων και offshoreεταιριών που δραστηριοποιούνται στην τουριστική εκμετάλλευση τεράστιων εκτάσεων γης στα ελληνικά νησιά σε μία εμφανή προσπάθεια παράκαμψης συνταγματικών επιταγών με την επίκληση ανώτερων εθνικών σκοπών.
Αρχίζει να γίνεται πλέον ευρύτερα κατανοητό ότι στόχος της πολυδιαφημιζόμενης fast track και πολυδάπανης express επιχείρησης ανάθεσης μελετών ειδικών πολεοδομικών σχεδίων δεν είναι να προστατευθεί το ελληνικό περιβάλλον και η ποιότητα της ζωής μας από την αλόγιστη δόμηση αλλά για την ταχύρρυθμη θεσμοθέτηση πολεοδομικών ρυθμίσεων που σε νομικό και οικονομικό επίπεδο εξυπηρετούν επιχειρηματικά συμφέροντα.
Η συζήτηση περί φέρουσας ικανότητας απλώς αποπροσανατολίζει. Η παρομοίωση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος κ. Ταγαρά της φέρουσας ικανότητας ενός τόπου με τις αντοχές ενός γαϊδάρου που τον φορτώνουν υπέρμετρα με βαλίτσες και κινδυνεύει να γονατίσει δείχνει χωροταξικές ευαισθησίες, άλλα δεν αλλάζει τα δεδομένα. Ιδιαίτερα μάλιστα, όταν αποδεικνύεται, ότι τέως υφυπουργοί και διακεκριμένοι νομικοί σύμβουλοι του Υπουργείου Χωροταξίας, αυτοί δηλαδή που διαμορφώνουν την οικιστική πολιτικής της χώρας, βρίσκουν τον χρόνο να εργάζονται και σαν σύμβουλοι ανωνύμων εταιρειών που δραστηριοποιούντα στην τουριστική εκμετάλλευση των νησιών μας.
Όλα δείχνουν ότι οι πολιτικές δυνάμεις εκείνες που χρόνια τώρα υποβάθμισαν τις πόλεις μας, και κατέστρεψαν την ομορφιά του ελληνικού χώρου χαρίζοντας άναρχα εδώ και εκεί προνόμια δόμησης, επανέρχονται δυναμικά σήμερα με τρέντυ ρούχα και κινητά να ολοκληρώσουν το έργο τους, αυτή τη φορά : την παράδοσή προς κάθε ¨πάρα φύση¨ εκμετάλλευση των τελευταίων παρθένων τοπίων της χώρας.
Είναι γεγονός ότι η οικιστική αναρχία καλπάζει και πάλι την μετά κορονοϊό εποχή στη χώρα μας. Η φέρουσα ανικανότητα των εκλεγμένων να διαχειριστούν τα πολεοδομικά μας θέματα αφήνει για μια ακόμα φορά το πολιτικό αποτύπωμα της σε κάθε γωνιά της ελληνικής γης.Η έλλειψη προγραμματισμού και ήθους των υπευθύνων συγκαλύπτεται και πάλι με οικονομικές υποσχέσεις για δήθεν αναπτυξιακά οράματα που έρχονται. Ο κοντόφθαλμος κυνισμός των επιτήδειων πετάει και πάλι με τα φτερά της εξουσίας πάνω από την δανειολήπτρια χώρα μας.
Οι κορυφογραμμές των βουνών μας, οι ακτογραμμές μας, οι παραλίες μας, τα δάση μας, οι παραδοσιακοί οικισμοί μας,οι τελευταίοι κοινόχρηστοι χώροι στις πόλεις μας και τα τελευταία παρθένα τοπία του ελληνικού χώρου όχι απλώς κινδυνεύουν αλλά παραδίδονται καθημερινά πλέον με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου στην ανελέητη κερδοσκοπία.
Θα τους αφήσουμε τους εφήμερους εκλεγμένους μας να τα καταστρέψουν και αυτά;
Νίκος Τσεμάνης, πολιτικός μηχανικός, Dipl. Ing ETH Ζυρίχης
