ΧΑΡΑΡ, ΑΙΘΙΟΠΙΑ
Στην Αιθιοπία υπάρχουν ακόμα πόλεις και περιοχές που ο σύγχρονος πλαστικός πολιτισμός δεν έχει επιβάλει ακόμα την κυριαρχία του. Στην ανατολική μουσουλμανική Αιθιοπία στην πόλη Χαράρ οι καμήλες τα γαϊδουράκια, και οι άνθρωποί ζούνε ακόμα αρμονικά σαν σε προ Χριστού και προ Μωάμεθ εποχές. Έξω από τα τείχη της πόλης συμμορίες από ύαινες περιμένουν τα σκουπίδια των κατοίκων για να τραφούν. Αξέχαστες ταξιδιωτικές αναμνήσεις από την Χαράρ γεμάτες από νοσταλγία για το χθες που ήθελα να μοιραστώ εδώ μαζί σας με μια περιγραφή του βιβλίου μου ¨Αναζητώντας τον Γαλάζιο Νείλο¨
Χαράρ, οι ύαινες περιμένουν
Σε ένα ταξίδι με τον φίλο μου τον Τόμας στην Αιθιοπία, Σουδάν και Αίγυπτο επιλέξαμε την πόλη Χαράρ στην Αιθιοπία για ολιγοήμερη διαμονή. Με ένα αεροπλάνο από την Αντίς Αμπέμπα φτάσαμε στη Ντίρι Ντάουα μια μεγάλη αιθιοπική πόλη και από εκεί με ένα μίνι βάν ανάμεσα σε όμορφα καλλιεργημένα αγροκτήματα, φτάσαμε στη μουσουλμανική παραδοσιακή πόλη Χαράρ Jugol, μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο, καταφύγιο του Γάλλου ποιητή Rimbaud.
Η περιτοίχιση της πόλης Χαράρ έγινε το 1560 από τον εμίρη Νουρ και έχει ύψος πέντε μέτρα. Πέντε παραδοσιακές πύλες και μια σύγχρονη της εποχής του Χαϊλέ Σελασιέ σου επιτρέπουν την είσοδο στη πόλη- μνημείο και θυμίζουν τις πύλες εισόδου στην παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ.
Αρχίσαμε να περπατάμε σε έναν λαβύρινθο από στενά δρομάκια, χάνοντας συχνά την αίσθηση προσανατολισμού. Δεκάδες μικρές εκκλησίες του Αλλάχ, χαμηλά πέτρινα σπίτια με επίπεδες στέγες, ανάγλυφοι πέτρινοι τοίχοι στις αυλές, μικρές πλατείες με οπτικές φυγές προς τον γαλάζιο ουρανό ήταν αρχιτεκτονικά στοιχεία που θύμιζαν χωριό σε κυκλαδίτικο νησί. Τα σπίτια στη Χαράρ, χτισμένα με πέτρα του τόπου, ήταν βαμμένα άσπρα, πράσινα, μπλε, κεραμιδί, ότι χρώμα ήθελε ο καλλιτέχνης ιδιοκτήτης.
Η μουσουλμανική Χαράρ γυναικοκρατείται, γυναίκες είναι οι πωλήτριες στην αγορά, γυναίκες κουβαλάνε στο κεφάλι τους τα ξύλα, τα φρούτα, τα βαρέλια, το νερό. Μόνο ο κεντρικός δρόμος των ραπτομηχανών, η Makina Girgi, ανδροκρατείται. Δεκάδες άνδρες με τις ραπτομηχανές τους εργάζονται εκεί σε αυτό το στενό δρομάκι και σε κοινή θέα, κόβουν και ράβουν τα φορέματα των ανδρών και των γυναικών της πόλης.
Οι χωριατοπούλες με τους συνδυασμούς χρωμάτων και τα ριχτά γεμάτα πτυχές φορεματα τους ρούχα τους ήταν όλες σαν φιγουρίνια περιοδικών μόδας. Οι πολύχρωμες μαντίλες δεν είναι μόνο ένα απλό καπέλο που προστατεύει τα μαλλιά τους από τον ήλιο και την σκόνη αλλά μαζί με τα σκουλαρίκια τους μια αδιαμφισβήτητη ορατή ένδειξη της θηλυκής τους ύπαρξης. Καθώς μιλούσαν συνωμοτικά μεταξύ τους κουτσομπόλευοντας του άνδρες ασταμάτητα έδειχναν σαν να κρατάνε στις μαντίλες αυτές κριμένα τα γυναικεία μυστικά τους.
Μωαμεθανισμός light στη Χαράρ, ο θρησκευτικός φανατισμός δεν δείχνει να ευδοκιμεί σε αυτή την πόλη. Η αφρικάνικη ψυχή θέλει φαίνεται περισσότερους από έναν θεούς, θέλει περισσότερο από ένα χρώμα για να πιστέψει. Είχαμε τρελαθεί από τη χαρά μας. Η λέξη αυθεντικό σε αυτή την πόλη είχε αποκτήσει το νόημά της. Είχαμε χάσει την αίσθηση του χρόνου. Νομίζαμε ότι ταξιδεύαμε σε μια άλλη εποχή προ Χριστού και προ Μωάμεθ και περιμέναμε τους προφήτες να έρθουν. Υπέροχο μα την αλήθεια συναίσθημα. Οι φωτογραφικές μας μηχανές είχαν πάρει φωτιά.
Μέναμε σε ένα χαμηλοτάβανο ενοικιαζόμενο δωμάτιο μέσα στο παραδοσιακό χωριό. Η οροφή του στηριζόταν σε ασύμμετρα ξύλινα δοκάρια και καλάμια βαμμένα με άσπρο χρώμα. Η τουαλέτα ήταν έξω στην αυλή και δεν ρωτήσαμε αν έχει ζεστό νερό ή όχι. Όλα θύμιζαν ελληνικό νησί τον παλιό καλό καιρό.
Μέναμε στο ίδιο δωμάτιο με τον Τόμας. Η αίσθηση ασφάλειας και η παρέα μας είχε κάνει να ξεχάσουμε ότι κάποιος από τους δυο μπορεί το βράδυ να ροχαλίζει. Έξω από την πόρτα κάτω από μια πέτρινη σκάλα είχαν στρώσει να κοιμηθούν αγκαλιασμένα δύο νεαρά κορίτσια, ήταν οι κόρες τις οικογένειας, που είχαν φαίνεται ξεσπιτωθεί για να μας νοικιάσουν το δωμάτιό τους.
Το δωμάτιο ήταν κοντά στα εξωτερικά τείχη της πόλης. Έξω από τα τείχη οι ύαινες περιμένανε κάθε βράδυ να τους πετάξουν οι κάτοικοι τα σκουπίδια τους για να τραφούν. Πραγματική ανακύκλωση. Είχε μόλις βραδιάσει και ο Τόμας πρότεινε να πάμε μια βόλτα στο κέντρο του χωριού φωτίζοντας τα χωρίς φώτα σοκάκια με τα κινητά μας. Έθεσα βέτο και ξάπλωσα ανάσκελα στο κρεβάτι. Για να είμαι ειλικρινής, φοβόμουνα μήπως καμιά ύαινα είχε τρυπώσει κατά λάθος στα δρομάκια της πόλης και μέσα στην νύχτα μας περνούσε για σκουπίδια. Φοβόμουνα μήπως κανένα αδέσποτο σκυλί μας κόψει καμία δαγκωματιά νυχτιάτικα και άντε να τρέχεις για αντιλυσσικές ενέσεις. Ο Τόμας, πιο θαρραλέος, πήγε μια βόλτα μόνος, αλλά τον είδα να γυρνάει πίσω γρήγορα.
Πρωί πρωί μάς περίμενε ένα πρωινό με τσάι, στρογγυλή αραβική πίτα αντί για ψωμί και τοπικό μέλι. Σύντομα τρέξαμε έξω στους δρόμους με τις φωτογραφικές μηχανές κρεμασμένες στον λαιμό για να προλάβουμε να φωτογραφίσουμε με το φως της Ανατολής. Οι σκιές και τα χρώματα των σπιτιών φωτισμένα από τις λοξές ακτίνες του πρωινού ήλιου, ήταν εκεί και μας περίμεναν. Η Χαράρ είναι ο παράδεισος του φωτογράφου. Επιλέγαμε κατάλληλες θέσεις ανάμεσα στα χαλάσματα και περιμέναμε διακριτικά τα ανθρώπινα μοντέλα χωριατοπούλες να παρελάσουν για να απαθανατίσουμε αυθεντικές στιγμές λουσμένες στο φως και το χρώμα.
Σταματήσαμε στην Erer Gate στην ανατολική είσοδο της πόλης. Η πλατεία μπροστά από αυτήν την πύλη ήταν γεμάτη νεαρά κορίτσια που πάνω σε μικρά γαϊδουράκια πουλούσαν ξύλα για τους φούρνους των σπιτιών. Οι κοπέλες ήταν καλοντυμένες σαν πριγκίπισσες με φανταχτερά χρώματα και ωραία σκουλαρίκια. Οι πριγκίπισσες με τα γαϊδουράκια μας είχαν σκλαβώσει.
Προχωρήσαμε προς την Omoro Market. Ο Τόμας κρύφτηκε καθιστός σε κάτι σκαλάκια πάνω από την κεντρική πλατεία πίσω από μία πωλήτρια που πουλούσε κάτι κατακόκκινες ντομάτες και εγώ είκοσι μέτρα πιο πέρα στάθηκα όρθιος στην εσοχή ενός μισο γκρεμισμένου τοίχου. Ο ήλιος ήταν πλάι μας, με το μέρος μας. Φωτογραφίζαμε όλο το πρωινό.
Το μεσημέρι κάναμε διάλειμμα για να φάμε. Ένας νεαρός μάς πλησίασε και προσφέρθηκε να μας κάνει τον ξεναγό. Ξεναγούς δεν παίρναμε ποτέ γιατί καθυστερούσαμε με τις φωτογραφίες και δεν θέλαμε να αισθανόμαστε ότι κάποιος μας περιμένει. Στη Χαράρ κάναμε μια εξαίρεση στον κανόνα γιατί ο νεαρός ξεναγός που μας πλησίασε είχε κάτι το ιδιαίτερο, ήταν μουγγός. Με γρυλίσματα και χειρονομίες ήθελε να μας δείξει τα αξιοθέατα της πόλης. Αποφασίσαμε να τον προσλάβουμε. Όλοι στο χωριό τον ξέρανε, όλες οι πόρτες ανοίγανε στο πέρασμά του. Μας έδειξε μερικά από τα σαράντα πέντε τζαμιά της πόλης, τις παραδοσιακές πύλες και αγορές, τους χώρους συγκεντρώσεων και το σπίτι μουσείο του Γάλλου ποιητή Rimbaud.
Κάποτε σταματήσαμε στην Felana Gate, μια σημαντική είσοδο στα εξωτερικά τείχη της παλιάς πόλης. Στο κέντρο της μικρής πλατείας δίπλα στην πύλη στεκόταν ένα κάρο φορτωμένο χόρτα και γύρω γύρω πλήθος κόσμου άνδρες και γυναίκες. Πλησιάσαμε σπρώχνοντας για να δούμε τι συμβαίνει. Το κάρο ήταν γεμάτο πράσινα χόρτα με οβάλ φύλλα. Στην αρχή νομίζαμε ότι ο κόσμος αγόραζε τροφή για τα ζωντανά αλλά γρήγορα καταλάβαμε ότι ήταν το περίφημο Κατ (khat), το παραισθησιογόνο αυτό φυτό, κάτι σαν το δικό μας χασίς, που μηρυκάζει στο αριστερό μάγουλο και βάφει άθελά του τα δόντια του πράσινα ο μισός μουσουλμανικός πληθυσμός της περιοχής, από την Υεμένη μέχρι τα βουνά της Αιθιοπίας.
Ο μουγγός ξεναγός μάς αγόρασε λίγο κατ για μερικές δεκάρες. Το φυτό είχε ελαστική υφή και μπορούσες άνετα να μασάς τα φύλλα του σαν μαστίχα Χίου. Γελάσαμε με τον Τόμας αναλογιζόμενοι ότι οι αγελάδες στη Χαράρ που βόσκουν στα λιβάδια της περιοχής θα πρέπει να είναι οι πιο χαζοχαρούμενες στον κόσμο όλο.
Η επίσκεψή μας στη Χαράρ για δύο μόνο μέρες ήταν συγκλονιστική αλλά πολύ σύντομη. Χρειάζεται τουλάχιστον μια βδομάδα για να αποκτήσεις καλές σχέσεις με τις ύαινες, να μην φοβάσαι τα φαντάσματα και τους σκύλους όταν κυκλοφορείς μόνο σου τη νύχτα, να συνηθίσεις να πίνεις τσάι αντί για καφέ και να τρως πίτες με μέλι για πρωινό.
Αποχαιρετήσαμε τη Χαράρ με δάκρυα στα μάτια. Με ένα μικρό αυτοκινητάκι φτάσαμε στο αεροδρόμιο της Ντίρι Ντάουα και πήραμε το αεροπλάνο για την Αντίς Αμπέμπα με απευθείας ανταπόκριση προς την Λαλιμπέλα την θρησκευτική πρωτεύουσα της χριστιανικής Αιθιοπίας στο βορρά. Ο καιρός ήταν καλός και από το παράθυρο του αεροπλάνου μετράγαμε φαράγγια στο γεμάτο κάθετες γεωλογικές σχισμές οροπέδιο της Αιθιοπίας.
