(Ημερομηνία Αρθρου: Αυγουστος 2014 )
Κρύψτε την ασχήμια
Χρόνια τώρα παρακολουθώ το περιβάλλον της πατρίδας μου να υποβαθμίζεται. Χρόνια τώρα βλέπω όμορφα παραδοσιακά κτίρια να κατεδαφίζονται, εκκλησάκια και ιστορικά μνημεία να πνίγονται από παρακείμενες οικοδομές, υπέροχα ρέματα με λυγαριές και πικροδάφνες να μπαζώνονται, χρυσαφένιες αμμουδιές να εμπορευματοποιούνται χωρίς έλεος, οι πόλεις μας να μεγαλώνουν άναρχα χωρίς αισθητική συνοχή, χωρίς κοινόχρηστους χώρους, χωρίς πεζοδρόμια.
Χρόνια τώρα βιώνω την πολιτική συναλλαγή και την διαφθορά να παίρνει σχήμα, όγκο και μορφή από μπετό στα βουνά και τις πόλεις της χώρας μου. Είχα απογοητευτεί. Άρχισα να ταξιδεύω σε μακρινά ελληνικά βουνά που η ανάπτυξη της προχειρότητας και συναλλαγής δεν είχε πλησιάσει ακόμα.
Ξεκίνησα μια μέρα για τον Γράμμο με ενδιάμεσο σταθμό την όμορφη Καστοριά, την πατρίδα του πατέρα μου. Αποφάσισα να ακολουθήσω τον μακρύτερο δρόμο της περιφραγμένης εθνικής οδού όπου κάποιοι έχουν φυτέψει με μαεστρία στην άκρη του δρόμου όμορφες συστάδες από πικροδάφνες, κυπαρίσσια και άλλα δένδρα για να μην βλέπω εδώ και εκεί στους επαρχιακούς δρόμους την οικιστική ανοργανωσιά και ασχήμια που έχει απλωθεί παντού στην χώρα μας.
Tα δένδρα κατά μήκος της εθνικής οδού με χαιρέταγαν σαν παλιοί φίλοι και μια περίεργη ιδέα πέρασε από το μυαλό μου. Γιατί να μην κρύψουμε την δομημένη ασχήμια στην Ελλάδα όλη και ομορφύνουμε την χώρα μας φυτεύοντας δέντρα γύρω από άσχημα κτίρια, σκεπτόμουνα;
Ο γίγας ευκάλυπτος θα περικύκλωνε τις προκλητικές νεόπλουτες βίλες στις κορυφογραμμές των λόφων, η βασίλισσα ελιά θα έπαιρνε σταθερές θέσεις στους κάμπους. Τα αλμυρίκια θα έκρυβαν τις κακογουστιές γύρω από τις παραλίες. Οι ακακίες και οι ψευδοπιπεριές με το πυκνό φύλλωμα θα φυτεύονταν στα υπαίθρια πάρκινγκ και θα έκρυβαν τις λαμαρίνες των αυτοκινήτων. Στις πόλεις σε επιλεγμένα σημεία βουκαμβίλιες και άλλες αναρριχώμενες ειδικές δυνάμεις θα έπαιρναν θέση και έδιναν ομορφιά και σκιά πάνω από πεζοδρόμια και πεζόδρομους.
Τα σκίνα, οι συκιές και τα κακτοειδή θα αποτελούσαν τους ελεύθερους σκοπευτές, τις χρυσές εφεδρείες και θα δημιουργούσαν ένα δεύτερο φίλτρο προστασίας από την ασχήμια γύρω από εκατοντάδες χιλιάδες, νόμιμο-παράνομα κτίρια που έχουν χτιστεί άναρχα εδώ και εκεί στην ύπαιθρο χώρα αδιαφορώντας για το περιβάλλον γύρω τους.
Μέχρι να πλησιάσω στην Καστοριά το επιτελικό, επιχειρησιακό σχέδιο ΄Κρύψτε την ασχήμια΄ ήταν στη φαντασία μου έτοιμο.
Κάθε Δήμος θα είχε οργανωθεί και θα είχε στην υπηρεσία του ένα Γεωπόνο, ένα Αρχιτέκτονα και Φροντιστές που θα εντόπιζαν τα μεμονωμένα κτίρια και εγκαταστάσεις προς αισθητική αποκατάσταση και θα σχεδίαζαν τις επιχειρήσεις φύτευσης γύρω τους. Η γραμμή των νέων περιφράξεων των εκτός σχεδίου οικοπέδων προς την πλευρά του δημόσιου χώρου θα υποχωρούσε κατά έξη μέτρα αφήνοντας μια ουδέτερη ζώνη φύτευσης.
Τα προτεινόμενα προς εκτέλεση έργα θα γίνονταν με την συγκατάθεση των ιδιοκτητών με αντάλλαγμα φορολογικά κίνητρα και απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για πέντε συνεχή χρόνια μέχρι να κάνουν ρίζες και να μεγαλώσουν τα δένδρα. Το δημοσιονομικό κόστος του προγράμματος που περιλαμβάνει την μισθοδοσία χιλίων περίπου πανελλαδικά απασχολούμενων υπαλλήλων καθώς και τα έξοδα αγοράς, φύτευσης, ποτίσματος και φροντίδας των νέων δέντρων δεν θα υπερέβαινε τα 150 εκ. Ευρώ το χρόνο.
Η πρόταση αυτή που αρχικά αποτυπώθηκε με μια διάθεση χιούμορ δεν ξέρω αν θα πρέπει να μας κάνει να γελάμε ή να κλαίμε. Ίσως μάλιστα να πρέπει να την πάρουμε στα σοβαρά υπ΄οψη.
Στο Πολυτεχνείο την διαδικασία να προστίθενται πολλά δένδρα στα αρχιτεκτονικά σχέδια για να μην μπορεί ο καθηγητής να δει και αξιολογήσει ανούσια κακόγουστα τμήματα του σχεδίου και πάρουμε κακό βαθμό την ονομάζαμε χαριτολογώντας ΄παπάρα΄.
Πού να το φανταζόμουνα, νεαρός φοιτητής τότε, ότι τόσα χρόνια μετά σε μια ολόκληρη χώρα δεν θα καταφέρναμε να σχεδιάσουμε παρά ελάχιστα δείγματα δημιουργίας του ωραίου και θα χρειαζόταν σήμερα μια ζωντανή σχεδίαση ‘ παπάρας΄ με πρωταγωνιστές χιλιάδες πραγματικά δένδρα για να κρυφτεί η μαζική παραγωγή οικιστικής ασχήμιας στην χώρα μας.
Είναι σήμερα ανάγλυφα αποτυπωμένο στον ελληνικό χώρο ιστορικό πια γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες οι περί την εξουσία εκλεγμένοι μας με τα ρουσφέτια τους και την ανοχή τους στην άναρχη δόμηση, έχουν παράγει αμέτρητη ασχήμια και καταστρέψει την ομορφιά αυτού του τόπου με κομπάρσους στο έργο αυτό Έλληνες Μηχανικούς.
Το 2021 η Ελλάδα συμπληρώνει 200 χρόνια από την ανεξαρτησία της. Είναι δυστυχώς μια εξέχουσα χρονιά στρατηγικής νομοθετικής επιβράβευσης της οικιστικής αυθαιρεσίας και ασχήμιας στον τόπο μας.
Οι ελάχιστοι νόμοι που προστάτευαν το ελληνικό περιβάλλον καταργούνται.Νομοθετικές ρυθμίσεις αμφίβολης συνταγματικότητας βαφτίζουν τους αιγιαλούς μας ΄οικόπεδα επενδυτών ΄και απαγορεύεται η πρόσβαση εκεί στους απλούς πολίτες. Οι επιτήδειοι, εν μέσω κορονοϊού, ξεφαντώνουν σε νησιωτικά κομματικά πάρτι διανομής προς εκμετάλλευση των παραλιών και της ομορφιάς της ελληνικής γης. ΟΙ μπουλντόζες της κερδοσκοπίας με πρωτόγνωρη στρατηγική κυβερνητική συνδρομή επιτίθενται και καταστρέφουν με ανελέητη ορμή ότι ωραίο έχει μείνει σε αυτό τον τόπο: τις παραλίες μας, τα βουνά μας και τις περιοχές Natura.
Είναι ξεκάθαρο πλέον από τις παραπάνω νομοθετικές πράξεις ότι η λέξη χωροταξία χρησιμοποιείται επικοινωνιακά και μόνο για να εξυπηρετεί συμφέροντα και όχι για να βελτιώνει την ποιότητα ζωής των κατοίκων και να προστατεύει το περιβάλλον.
Παράλληλα νέες πηγές αισθητικής υποβάθμισης του ελληνικού χώρου που κανένα δένδρο δεν μπορεί να κρύψει εμφανίζονται στον ορίζοντα. Η ανάγκη παραγωγής καθαρής ενέργειας και η απειλή νέας χρεοκοπίας αποτελούν τα ιδανικά άλλοθι για τη χωρίς χωροταξικά και αισθητικά κριτήρια fasttrack μοιρασιά δημόσιας περιουσίας, δανεικών χρήματων και προνομίων σε επιχειρήσεις επιδοτούμενης κερδοσκοπίας.
Οι κορυφογραμμές βουνών μας ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους γεμίζουν τεράστιες ανεμογεννήτριες χωρίς δημοκρατικό διάλογο για την επιλογή των κατάλληλων χώρων εγκατάστασης των νέων αυτών πανύψηλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Αναρίθμητα φωτοβολταϊκά πάνελ παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος εμφανίζονται και αυτά άναρχα εδώ και εκεί στα χωράφια παρέα με τις ντομάτες και τα αμπέλια καταργώντας κάθε έννοια συνοχής της αγροτικής γης.
Η προχειρότητα, η κακογουστιά και η συναλλαγή, για μια ακόμη φορά ανταγωνίζονται, πια θα καταστρέψει πρώτη ότι ωραίο έχει απομείνει στο ελληνικό περιβάλλον με έπαθλο το χρήμα μιας επίπλαστης ανάπτυξης. Ένας από τους πιο όμορφους ζωγραφικούς πίνακες του κόσμου όλου που λέγεται Ελλάδα μουτζουρώνεται και καταστρέφεται για πάντα.
Ποιος όμως Έλληνας Μηχανικός θα μπορούσε μέσα σε αυτή την οικονομική συγκυρία να μιλήσει σε ένα βουλευτή, σε ένα δήμαρχο, σε ένα άνεργο, σε έναν εργάτη, σε έναν απολυμένο υπάλληλο, σε έναν φτωχό μετανάστη, σε έναν πνιγμένο στους φόρους αυτοαπασχολούμενο Έλληνα για έννοιες όπως αισθητική, ομορφιά του τοπίου, ποιότητα ζωής, χωροταξία , πατρίδα και να μη θεωρηθεί απροσάρμοστος αιθεροβάμονας που καθυστερεί την ανάπτυξη του κέρδους σε αυτό τον τόπο;
Έφθασα στο πανέμορφο Γράμμο, οι κορυφές της οροσειράς της Πίνδου ήταν χιονισμένες. Τα έλατα όρθια, υπερήφανα, χωρίς να λυγίζουν με χαιρέταγαν στο πέρασμά μου. Άκουγα από μακριά μια φωνή, μια κραυγή αυτογνωσίας, αυτοκριτικής και ελπίδας να μεταφέρεται με τον αέρα από δένδρο σε δένδρο από κομπιούτερ σε κομπιούτερ και να ακούγεται στην Ελλάδα όλη. ¨Ξεσηκωθείτε, Κρύψτε την ασχήμια που μας περιβάλει. Σώστε την ομορφιά της χώρας μας.¨
Νίκος Τσεμάνης, πολιτικός μηχανικός, Dipl. Ing ETH Ζυρίχης
